Laser Adar
Vatişê ‘Wextê Îdeolojîyan Qedîyayo’ Ser o Krîtîkêk
Mîyanê şarê ma de, medya dîyayîşkîye de û zafê reyan zî medyaya sosyale de ma vatişê ‘wextê îdeolojîyan qedîyayo’ vînenê yan zî şinawenê. Ûca yeno waştene ke fikir û îdeolojîya têgêrayîşê azadîya Kurdan ke çarçiwaya ci hetê birêz Abdullah Ocalanî ra ameya xêzkerdene, sey çîyêk ke îhtîyacîyanê dewrê ma rê cewab nêdana, bêrê ramotene. Eslê xo de, wayîrê nê vatişî xo sepernenê yewna îdeolojî ke a zî kapîtalîzm a.
Goreyê versîyonê neweyî yê lîberalîzmî ke bingeyê xo kapîtalîzmê çimvêşanî ra gêno, seba ke tecrubeyê Sovyetî yo sosyalîzmo reel bin kewt û nêeşka xo bido domnayene, hendî muhîmîya şeranê îdeolojîyan yanî muhîmîya cîyatîya îdeolojîyan nêmenda. Ê dormeyê Kurdanê ke nê fikrî seke çîyêko orjînal û newe pêşkêş kenê, ganî biewnêrê îdîaya Francis Fukuyama ra ke bi fikranê lîberalîstî çarçiwaya nê vatişê înan desan serran verî ra viraşta. Goreyê Fukuyama, dimayo ke tecrubeyê sosyalîstî yê Rûsya bin kewt, wextê îdeolojîyan zî qedîya û do sîstemo kapîtalîst û lîberalîst bêalternatîf biser bikewo, loma ma peynîya tarîxî de yê. Labelê Fukuyama bi xo zî kesêko heta merdim vajo lîberalîst o, ma ê ra nêeşkenê bipawê ke omîd bikero rojêk do dinya reyna bi şîarê çepgêrî yê seypêyîye bêro payanê xo ser. Helbet o do bawer bikero ke wextê şeranê îdeolojîyan qedîyayo.
La problemê tayê dormeyanê ma yê Kurdan, no yo ke hem xo sey welatperwer ramojnenê, îdîa kenê ke ê mîyanê Kurdan û mîyanê şaranê dinya de seypêyîye wazenê, hem zî nê vatişê lîberalîstî her firsetî de anê ziwan. Seke ma verî zî vat, amacê nê vatişî demoralîzekerdişê peyrewanê têgêrayîşê azadîye yo, marjînalkerdiş û înan têkoşînî ra dûrfînayîş o. Beno ke tayê înan ra bi safî nê vatişî raşt bivînê, la no netîce nêvurneno. Gama ke no vatiş bi xo eslê xo de îdeolojîk bo, ma senî qalê qedîyayîşê wextê îdeolojîyan eşkenê bikerê? Helbet, ma nêeşkenê.
Çunke şerê neteweyî yan zî bawerîyî, şerê sinife yan zî cinsî senî gane-gane sey vizêr ewro zî dewam kenê, şerê îdeolojîkî zî bêmabên dewam kenê. Welatperwerîya Kurdan ra îdeolojîya çepgêre vetiş yan zî pawitişê îdeolojîya azadîya cinsî û sinifkî ya birêz Ocalanî sey îdeolojîyêka xeyalkî biname kerdiş, bingeyê xo êrişkarîya verva têgêrayîşê azadîye ra gêno. Dormeyê ke her game nê vatişî anê ziwan, heta qirike paştgêrîya kapîtalîzmî kenê. Înan pere û îqtîdarbîyîşî rê îman ardo û erce merdimayî înan ver de bêmana yê.
Ganî gama kes nizdê wayîranê nê vatişî beno, çarçiwaya nê raştîyan de nizd bibo. Ne ke merdim zî keweno halê safikan û beno ke peyê nê vatişê nîyetxirabî de kaş bibê. Eksê qedîyayîşê îdeolojîyan de, no dewrê ma tam zî dewrê şerê îdeolojîyan o. Temamê dinya de şarî zext û çimvêşanîya kapîtalîstan ra eman kenê. Şarê bindestî verva îqtîdaran, cenîyî verva zext û zordarîyanê camêrdan, xozapawitoxî verva patronanê çimvêşanan, karkerî verva şîrketan, feqîrî verva zengînan têkoşînêk ke tarîxanê verî qe nêdabi danê. Tam nê dewrê lejê fikrê seypêyîye û koletîye de vatişê ‘wextê îdeolojîyan qedîyayo’ tena xizmetê sîstemê kapîtalîstî keno û kesê wayîrê na îdîa zî xizmetkarê serdestan ê, xizmetkarê kapîtalîstan ê. Ê merdimê şarê xo nêyê, înan xo verva şarê xo de, verva cuya seypêye de bica kerdo.
Her Kurdo welatperwero ke gama şinawit yewna Kurdî nê vatişê bi nîyetxirabî ard ziwan, wezîfeyê eyê sereraştkerdişê ê wayîrê vatişî esto. Verva nê vatişê îdeolojîkî de bêveng vindertiş, nêpawitişê ercan o û qebûlkerdişê marjînalbîyîşî yo. Rayîro îdeolojîk ke ked û tecrubeya nîm se-serre ya têkoşînê azadîya Kurdan de ameyo ronayene, bi ê vatişan yeno waştene ke bêro texrîbkerdene. La sere de Rojava, her perçeyê Kurdistanî de îdeolojîya seypêye ya şar û cenîyan ke merkezê ci de azadîye est a, hîrayêr û xurtêr bena. Çîyo ke dormeyanê ê vatişî nerehet keno zî wayîrvejîyayîşê şarê Kurdê miletperwerî yê bi na îdeolojîya xurte yo.
