Laser Adar
Şerê Rûsya û Ûkrayna de Halê Kurdan
Seke yeno zanayene 24ê Sibatî 2022 de bi fermanê Vîladimîr Pûtînî şerêk hemverê Ûkrayna de ame îlankerdene. Çend rojan verê nê îlankerdişî ra serekê Dewletê Yewbîyayeyî John Bidenî vatibi Pentagon û CIA wayîrê hayîdarîyan ê ke Rûsya amadekarîya êrişê Ûkrayna kena û sebebê hêzê ci yê eskerîyî yê serê sînorî seba şerêkê pîlî yo. Şerî dest pêkerd ra nata welatê ke endamê NATO’yî yê hemverê Rûsya de bîyî yew û hem embargoyê eskerîyî û hem zî ekonomîkî serê Rûsya de tetbîq kerdî. Labelê nê embargoyî tena bi nê hetan sînorkerde nêyê, mesela kanalê mîyanneteweyî yê Rûsya ke bi îngilîzkî weşan kenê RT û Sputnik zî zafê welatanê NATO û Yewîya Ewropa de ameyî qedexekerdene. Bi nê hawayî vejîya werte ke çîyo ke hêzê rojawanaijî azadîya çapamenîye ra fam kenê, tena menfaatê înan o. Gama menfaatê înan zirar bivîno, ê azadîya çapemenî erzenê peyê goşan. Sey her şerî no şer zî beno sebebê mergê bi hezaran kesan û koçkerdişê bi mîlyonan kesan.
Kurdan heme perçeyan de dejê şerî tecrube kerdo, zanê şer çîyêko xirab o û loma seba aştîyêka serberze mucadeleyê xo dewam kenê. Nê şerî her çend rîyê xidar û emperyalîst ê Rûsya ramot zî hetêna ra dirîtî û citstandardîya DY, NATO û YE zî ramot. Çîyo balkêş roja ke şerî dest pêkerd ra nata Tirkîyaya ke bi teknîkê tewr averî dem bi dem qirkerdişan hemverê Kurdan de kena, seba şer vindero xo sey hêzo aştîwaz dana vernî. Dirîtîya NATO û YE zî nê rolê Tirkîya rê bîye destek. Wezîrê kare teberî yê Tirkîya Mevlut Çavûşoglu û serekkomarê ci Erdogan nê rojanê peyênan de bi rolê mabênkarî heyetanê Rûsya û Ûkrayna Antalya û Stenbol de mêman kenê. Eke kes nêzano do vajo qey ê biraştî aştîwaz ê û herême de aştîya şaran wazenê. Hewna serê îşxalê Efrînî ra 4 serrî ravêrtê ke Tirkîya îşxalkerdişê ci de tu erjêkê merdimîye goşdarî nêkerd û netîce de bi se hezaran Kurdê Efrînijî mecbûr mendî koç bikerê. No payeyo ke Tirkîya meseleya nê şerê Ûkrayna de dana xo ser zî têkilîya ci bi Kurdan esta. Tirkîya nêwazena xo hemverê Rûsya de bifîno halêkê êrişkarî, çunke hewna zî Rûsya Sûrîye de hêzanê bingeyênan ra yew a. Eke Tirkîya xo sey dişmenê Rûsya ramojno, beno ke Rûsya Rojawan de bibo nizdê Kurdan. Nê cigêrayîş û têgêrayîşê Tirkîya yê seba mabênkarîye ganî bê hesabê Kurdan nêrê erjnayene. Bingeyê tewirê Tirkîya de ancî dişmenîya Kurdan esta. Eke a estbîyayîşê eskeranê Rûsya yê Ûkrayna sey îşxal vînena, ganî xo hem Bakûr hem Başûr (vakûrê Iraqî) û hem zî Rojawan ra bianco. Hetêna ra ganî kes hetê îdeolojîkî yê nê şerî ser o zî çend vatişan bikero. Pûtînî vero ke fermanê şerî bido vat ke Bolşevîkan, xusûsen zî Lenînî, bi dayîşê heqanê neteweyîyan xeta kerda, Rûsya ganî reyna bireso sînoranê xo yê hîrayan. Bi nê hawayî Pûtînî ramot ke hetê îdeolojîkî ra ê xeta çepî de nê, xeta emperyalîzmî de yê. Seba olîgarkanê Rûsan –ke ewro îdareyê Rûsya zafane înan dest de yo– çîyo muhîm zirarnêdîyayîşê menfaatê înan o. Motivasyonê nê şerî berjewendîyê înan o, înan îdeolojîya çepî peygoş kerdo.
Ganî merdim nê şerî sey şerêkê parekerdişî û wareyê pêrodayîşî yê hêzanê emperyalîstan biwano. Ûkrayna girêdayeyê polîtîkayanê NATO û DY ya ke nê zî emperyalîst ê. Mesela, peyê tewirê Polonya yê hemverîya Rûsya de reaksîyonê hemverê emperyalîzma Rûsî faktorêko muhîm o. La heman Polonya bi xo zî endamêkê NATO’yî yê emperyalîstî ya. Aye vana eke Rûsya Ûkrayna perçe bikero, meşte dora min a. Eslê xo de gama kes biewnîro tarîxê Polonya yê nê 80 serranê peyênan ra, no tersê ci tal nêyo, bingeyê ci esto. Nê şerî de se beno bi şarê Ûkraynayijan beno, ê yenê kiştene, koçberkerdene û ê bedel danê. Kurdî no şero ke mabêna di hêzanê emperyalîstan de virazêno, mecbûr nêyê hetêk rê paştî bidê. Sîyasetê Kurdan reyna rayîrêna ser o yo ke azadî û aştîya tena şarê Kurdî nê, sere de şarê Rojhilatê Mîyanênî yê heme şaranê dinya wazeno. Çîyo ke ganî bêro dîyene no tewiro polîtîk o rast o.
*Şima eşkenê kanala YouTube bişopnê û bibê abone.
